|
الهه ی الهام
انجمن ادبی
«معرفی و مقایسه رباعی و دوبیتی»
الف)رباعی: - دارای چهار مصراع هموزن است که مصراع سوم آن قافیه ندارد و بر وزن« لاحول ولا قوة الا بالله» می باشد. - پیام اصلی شاعر در مصراع آخر می آید و سه مصراع دیگر مقدمه اند. - اولین هجای رباعی در هرمصراع هجای بلند است(دارای سه واج).(__) - الگوی هجایی شامل:(صامت+مصوت+صامت)مثل:من:(م –َ ن)-(__) - رباعی قالبی است ایرانی و از زمان رودکی تا حال در شعر فارسی رواج داشته است. - درون مایه ی این نوع شعر بیشتر عشق، عرفان و فلسفه است. - رباعی از مناسب ترین قالب ها برای ثبت لحظه های زودگذر شاعرانه است. - معروفترین سرایندگان رباعی: خیام نیشابوری- فریدالدین عطار- مولوی و بابا افضل کاشانی هستند. چند نمونه برای قالب رباعی: من درد تو را زدست آسان ندهم دل برنکنم ز دوست تا جان ندهم از دوست به یادگار دردی دارم کان درد به صدهزار درمان ندهم *** برخیز بتا بیار بهر دل ما حل کن به جمال خویشتن مشکل ما یک کوزه شراب تا به هم نوش کنیم زان پش که کوزه ها کنند از گل ما *** خیام اگر زباده مستی خوش باش با لاله رخی اگر نشستی خوش باش چون عاقبت جهان همه نیستی است انگار که نیستس، چو هستی خوش باش *** این قافله ی عمر عجب می گذرد دریاب دمی که با طرب می گذرد ساقی غم فردای حریفان چه خوری پیش آر پیاله را که شب می گذرد *** ای کاش که جای آرمیدن بودی یا این ره دور را رسیدن بودی کاش از پی صدهزارسال از دل خاک چون سبزه امید بردمیدن بودی! ب)دوبیتی یا ترانه: - مشتمل بر دو بیت است که گاه - مصراع سوم آن قافیه ندارد. - وزن دوبیتی(مفاعیلن/ مفاعیلن/فعولن) --u/---u/---u - دوبیتی با هجای کوتاه می آید.(صامت+مصوت) آغاز می شود. - دوبیتی رایج ترین قالب شعری در نزد روستاییان باذوق و خوش لهجه و قریحه است. - درون مایه ی دوبیتی عارفانه و عاشقانه است. - دوبیتی را در فارسی« ترانه» هم می گویند. - معروفترین سرایندگان دوبیتی: باباطاهر همدانی و فایز دشتستانی هستند. چند نمونه برای قالب دوبیتی: اگر صد تیر ناز از دلبر آید مکن باور که آن از دل برآید پس از صد سال بعد از مرگ فایز هنوز آواز دلبر دلبر آید *** تو از من بی خبر من از تو بی تاب نمی آیی مرا یک شب تو در خواب یقین حال دل فایز ندانی لب من تشنه و لعل تو سیراب *** خوشا آنان که از تن جان ندانند زجانان جان زجان جانان ندانند به دردش خو کرن سالان و ماهان به درد خویشتن درمان ندانند *** غم عشقت بیابان پرورم کرد هوای بخت بی بال و پرم کرد به مو گفتی صبوری کن صبوری صبوری طرفه خاکی بر سرم کرد *** مکن کاری که بر پا سنگت آیو جهان با این فراخی تنگت آیو چو فردا نامه خوانان نامه خوانند تو را از نامه خواندن ننگت آیو. تهیه: بهمن حشم فیروز کارشناس و دبیر ادبیات چهاردانگه موضوعات آخرین مطالب آرشيو وبلاگ پيوندها
نويسندگان
|
||
 |
تبادل
لینک هوشمند
